Een mens wordt geboren in totale afhankelijkheid van het veld dat hem omringt. De dans tussen moeder en kind in de baarmoeder wordt de eerste maanden na de geboorte voortgezet als in een buiten-baarmoederlijk nest, waarbij we in alles afhankelijk zijn van de anderen om ons heen: warmte, voedsel, aanraking, verschoning, beschutting. En niet te vergeten: we zijn totaal afhankelijk hoe onze ontdekkingen binnen dit nest worden ontvangen, gezien, gehoord en ondersteund. We zijn totaal afhankelijk van co-regulatie.
WAT IS CO-REGULATIE?
We leren onszelf te voelen omdat we gevoeld worden, we leren ons lichaam te ontdekken omdat we ontdekt worden, we leren onszelf te horen en te zien omdat we gehoord en gezien worden. We ontwikkelen en groeien doordat we onze impulsen volgen die uitreiken naar het leven. We ontmoeten daarbij de wereld en worden ontvangen. We keren dan weer veranderd én vervuld terug in tevredenheid bij onszelf. Ik-ben omdat het relationele veld er is, het wij-veld. Ik ben omdat wij zijn. Dit noemen we gezonde co-regulatie.
ALS HET MIS GAAT
Maar wat, als onze uitreikende impuls niet ontvangen wordt? Of afwerend en agressief ontvangen wordt? Wat, als er zelfs géén reactie komt op onze impuls? Dan ontstaat er een van de kenmerken van trauma: fragmentatie.
Het deel van mij dat niet liefdevol en veilig ontvangen wordt, niet bevestigd wordt, niet geholpen wordt, niet tevreden gesteld wordt, niet aangemoedigd of begrensd wordt, dit deel verlies ik in mezelf. Ik kan hier niet bestaan, want zonder de spiegeling van de ander kan ik mezelf niet voelen en ontwikkelen. Hoe komt dat zo?
ONS BREIN IS EEN RELATIE-ZINTUIG
Dat komt omdat ons brein en ons autonome zenuwstelsel relatie-zintuigen zijn. Ons brein – met name de neocortex – ontwikkelt zich in belangrijke mate pas na de geboorte in de interactie met onze omgeving. Ook een deel van ons autonome zenuwstelsel – het ventrale vagus complex (VVC) – ontwikkelt zich pas verder door de actieve interactie met onze omgeving.
Als deze interactie onvoldoende is of schadelijk, dan ‘helpt’ het brein en het autonome zenuwstelsel ons om dit te overleven door de niet-ontvangen ervaring letterlijk te isoleren in brein en lichaam. We leven vanaf nu niet meer als een geheel, maar in twee delen. Een fragment is ondergronds gegaan, is een spook geworden. De rest leeft door in ontkenning van wat afgesplitst is. Een intelligente oplossing om de schadelijke invloed die we niet konden verwerken tijdelijk te parkeren, tot de omstandigheden weer gunstiger zijn.
ERVARINGSGERICHTE VERKENNING
Trauma lijkt iets uitzonderlijks te zijn. Maar in feite komt het in onze tijd veel vaker voor dan we denken. Met name ontwikkelingstrauma heeft een grote impact op velen van ons. Het feit dat jij dit artikel leest en het interessant vindt, is waarschijnlijk al een teken dat je wezen begrijpt dat hier iets is, wat ook jou raakt. Iets, dat aan het licht wil komen. Dat hier een geheim is dat gezien, gehoord en verwerkt wil worden. De vraag is nu:
Hoe kun je datgene aan het licht brengen, wat ondergronds is gegaan? Het antwoord is: door in een veilige setting samen met een luisterende vriend het geheim te onderzoeken.
WAT IS EEN VEILIGE SETTING?
Een veilige setting bij trauma-sensitieve mindfulness vraagt om drie ingrediënten:
- We zorgen voor een goede basis door een meditatieve lichaamsoefening te doen, die veiligheid genereert. (Doe eerst samen deze oefening).
- We vragen een vriend of oefenpartner om samen met ons het geheim te onderzoeken.
- We delen daarbij de intentie om in een sfeer van mindfulness het thema te onderzoeken: open, vriendelijk en zonder oordeel, met respect voor wat er wél en wat er niet aan het licht wil komen.