VREDESLES 7
VREDESLES 7Welk bewustzijn leidt tot oorlog? Welk bewustzijn tot vrede? Wat kunnen we doen om een vredig bewustzijn bij onszelf en anderen mogelijk te maken? Kunnen we een vredes-oase creëren?
BEWUSTZIJN EN BREIN
Je wist het misschien niet maar in de 6 voorgaande vredeslessen hebben we alle lagen van ons brein onderzocht.
Ons bewustzijn is natuurlijk niet hetzelfde als ons brein. Maar ons brein is wel belangrijk om de mogelijkheden en beperkingen van ons bewustzijn op het spoor te komen. En dat betekent: door breinkennis zijn we goed geïnformeerd over wat vredesonderwijs mogelijk maakt en wat vredesonderwijs hindert. We weten hierdoor namelijk precies welke krachten hierbij spelen, hoe ze werken en – dit is heel belangrijk – hoe we een creatieve respons kunnen geven. Als we goed geïnformeerd zijn over de krachten die in ons brein werkzaam zijn dan leren we verantwoording te nemen voor de kiem die tot strijd en conflict leidt. En we leren hoe we de kiem kunnen leggen voor vrede, in onszelf en in onze omgeving. We werken creatief samen met ons brein!
Laten we even terugkijken…
DE HERSENSTAM LESSEN
In de eerste lessen hebben we onze behoefte aan veiligheid onderzocht en zijn we ons bewust geworden van instinctieve krachten, die ons bewustzijn beïnvloeden. Dat zijn lessen die met onze hersenstam te maken hebben.
DE LESSEN VOOR ONS EMOTIONELE BREIN
In de daaropvolgende lessen hebben we onszelf leren kennen als een ‘ik’ dat diep gevormd is door het ‘wij’, door onze sociale omgeving, met name in onze kindertijd. We hebben ook gekeken naar onze afhankelijkheid, die we in onze huidige tijd vaak ontkennen, maar die de basis is van alle leven. Afhankelijkheid die zowel een geschenk is maar natuurlijk ook valkuilen heeft.
We hebben gekeken naar de mogelijkheid dat ons huidige leed wellicht niet alleen te maken heeft met ons eigen onverteerde verleden, maar ook met het onverteerde verleden van onze ouders, grootouders en voorouders.
Dit zijn lessen waarbij we ons emotionele brein leren kennen, het limbische systeem, dat ervoor zorgt dat we veilig en in verbinding blijven en vermijden of bevechten wat ons bedreigt, met name in onze relaties.
DE LESSEN VOOR HET DENKENDE BREIN
We hebben moedig onderzocht dat ook wij het potentieel van daderschap en slachtofferschap in ons dragen. En dat we geneigd zijn de wereld in te delen in ‘wij’ en ‘zij’.
Dit zijn thema’s van ons denkende brein – de neocortex – waarbij het toekennen van waarden en betekenissen een grote rol speelt bij ons gevoel van vrede of het gevoel van conflict. Gevoelens van veiligheid of onveiligheid worden in de neocortex gekoppeld aan denkbeelden, oordelen en waarden over onze leefwereld. Onze denkbeelden zijn verre van neutraal omdat ze rusten op de instinctieve lagen van ons brein, die gaan over veiligheid en onveiligheid. Daarom kunnen we zo geraakt worden door meningen en interpretaties over de groepen tot die we wél of niet behoren en over het wel en wee in onze maatschappij.
DE LESSEN VAN DE PREFRONTALE CORTEX
En ten slotte hebben we de prefrontale cortex aangesproken, die ons helpt overzicht te bewaren, processen te observeren en keuzes te bepalen. Middels de prefrontale cortex zijn we in staat de bewustzijnsprocessen die tot vrede en oorlog leiden moedig onder ogen te zien, erbij te blijven, desnoods naar veiligheid te navigeren en er begrip en compassie voor te ontwikkelen.
We hebben ook onze prefrontale cortex aangesproken door ons begrip en compassie uit te breiden naar alle mensen, ook de mensen die we ‘vreemden’ noemen of ‘de anderen’. Metta-meditatie is mogelijk dankzij het voorstellingsvermogen van de prefrontale cortex!
Dit zijn allemaal prachtige mogelijkheden die we dankzij onze prefrontale cortex kunnen aanspreken, oefenen en versterken.
Maar er is nog meer te zeggen over het brein.
ONS BREIN IS EEN RELATIE-ZINTUIG
Ons brein is namelijk niet alleen een werktuig voor ons individuele bewustzijn. We beschouwen ons bewustzijn vaak als iets van onszelf, gescheiden van andermans bewustzijn. Maar ons brein is in eerste instantie een relatie-zintuig. Het is gemaakt om onze interactie met onze omgeving te voorspellen. Ons brein is ook niet af, het is in ontwikkeling. Het faciliteert namelijk ook ons vermogen het nog niet gekende te bedenken en nieuwe mogelijkheden te creëren. Het is onze prefrontale cortex die hierbij een heel bijzondere rol heeft. Dit gebied in ons brein maakt het mogelijk dat we ons een gewenste toekomst kunnen voorstellen.
En hier de kern van vredesles 7:
We kunnen ons een veilige en vredige toekomst voorstellen. We kunnen bedenken welke stap we kunnen zetten om dit in onze omgeving en samen met anderen mogelijk te maken en in handelen om te zetten. We worden mede-scheppers!
CREËER EEN VREDES-OASE!
We kunnen onze onmogelijkheden en moeilijkheden aandacht geven, soms is dat ook nodig…maar we vergeten vaak de kracht die er is om ons de toekomst voor te stellen, waarin we vrijer en voller kunnen leven wie we zijn.
Onze wensen zijn de bruggen naar onze roeping. Dat wat we willen en wensen is een deel van onze ontvouwing. We zijn wezens in beweging, in constante verandering, we zijn mede-scheppers.
De toekomst roept ons. We zijn in staat om ons een (vredige) toekomst voor te stellen die we nu nog niet (kunnen) manifesteren. We kunnen ons voorstellen wat we dan al zouden hebben gerealiseerd of veroverd, dat we vaardig of zelfs meester zijn van wat nu in de kiem aanwezig is.
Dit scheppende vermogen wil ik graag aanmoedigen door jullie mee te nemen in een visualisatie waarbij je je eigen potentieel ontdekt om een vredes-oase te creëren voor jezelf en je omgeving.